Genomineerd voor Architect van het Jaar. Stem hier voor Peter van Assche

In zijn denken en doen is architect Peter van Assche steeds een paar stappen verder dan zelfs de koplopers in het veld, ziet de jury. Een werkelijk duurzame gebouwde omgeving vraagt om een radicaal andere manier van denken. En de jury heeft grote waardering voor het feit dat het Van Assche herhaaldelijk lukt om deze andere manier van denken vast te leggen in aansprekende, gerealiseerde projecten.

De nominaties zijn gekozen door een onafhankelijke jury bestaande uit architect Do Janne Vermeulen (Team V Architectuur), ontwikkelaar Anouk Reintjens (AM), architect Thomas Bedaux (Bedaux de Brouwer Architecten) en architect Mechthild Stuhlmacher (Korteknie Stuhlmacher Architecten).


Peter van Assche
Een paviljoen uit materialen van Marktplaats. Dat was het eerste project waarmee architect Peter van Assche met zijn architectenbureau bureau SLA liet zien dat circulair bouwen een andere manier van denken en doen vraagt. Met een busje reed hij door Nederland om overal tweedehands houten planken, ramen en deuren op te halen. Om in te spelen op de variatie aan maten van al die elementen had hij een flexibel ontwerp gemaakt. Als je met tweedehands materiaal werkt, informeert het aanbod daarvan ook wat je kunt maken.

Op een vergelijkbare manier kon hij later met zijn bureau het kantoorgebouw van de gemeentewerf van Amsterdam bekleden met de restpartijen stenen die hij daar op het terrein vond.

Bij een tijdelijk paviljoen zou het ‘t beste zijn als tijdelijk materiaal geleend zou kunnen worden. Voor de Dutch Design Week ontwierp hij daarom een paviljoen uit geleende materialen die via trekbanden bij elkaar gehouden werden. Geleende heipalen vormden de kolommen, geleende houten planken vormden samen de balken. Na de Dutch Design Week zijn alle materialen weer terug naar de leveranciers gegaan.

In het paviljoen uit geleende materialen op de Dutch Design Week was ook een nieuw gevelbekleding uit gerecycled plastic te zien, dat hij met zijn bureau en samen met Overtreders W had ontwikkeld. De overvloed aan aanvragen voor deze nieuwe gevelbekleding zetten hen ertoe aan om dit toen nog experimentele gevelmateriaal door te ontwikkelen tot een volwaardig bouwproduct. 

Samen met Overtreders W is Van Assche het bedrijf Pretty Plastic gestart en enkele jaren later was het gevelmateriaal klaar. Het wordt ondertussen in projecten over de hele wereld toegepast. Een ruim zeventig meter hoge woontoren die bureau SLA zelf in Amsterdam Zuidoost ontwerpt, krijgt ook een gevel uit dit materiaal. Zo is er nu een gevelmateriaal op de markt waar, voor de verandering, nu eens geen materiaal voor uit de grond gehaald hoeft te worden.

Als het over circulair bouwen gaat, wordt onderscheid gemaakt tussen de technische cyclus en de natuurlijke cyclus. Met zijn bedrijf Pretty Plastic sluit Van Assche een technische cyclus. Maar met zijn eigen bureau richt hij zich ook op die tweede cyclus, op het gebruik van hernieuwbare natuurlijke materialen. Het kunstenaarsverblijf in Rotterdam met een gevel uit kalkhennep is hiervan een goed voorbeeld.

Gebouwen worden in de tijd steeds anders gebruikt. Een robuust en flexibel casco dat op steeds andere manieren ingevuld kan worden is daarvoor uiteindelijk het duurzaamste antwoord, ziet Van Assche. Een goed voorbeeld wat dat betreft is het collectieve woongebouw dat hij met zijn bureau in Almere Oosterwold heeft ontworpen. Een betonnen basis tilt het honderd meter lange gebouw iets van de grond, daarboven kon ieder huishouden binnen een flexibel houten casco zelf de ideale woning inrichten.

Bij de woontoren in Amsterdam Zuidoost past het bureau nu een vergelijkbare strategie toe: geen gestorte tunnels waarin de woningen liggen, maar een prefab betonnen constructie uit vloeren en kolommen; zodat de kleine woningen in de toekomst ook nog eens eenvoudig samengevoegd zouden kunnen worden.

Een volgende stap in dit denken over drager en inbouw vormt het cultuurcluster dat bureau SLA samen met onder andere weer Overtreders W heeft ontworpen in Utrecht. Een dubbele arcade definieert straks het Berlijnplein in Leidsche Rijn Centrum. Het idee is dat die arcade enorm lang mee kan gaan. De boogconstructie van de arcade heeft daarom ook bewust een tijdloze uitstraling gekregen. Aan delen van die arcade verrijzen straks flexibele gebouwen, die in de tijd aangepast kunnen worden, soms ook tijdelijk vergroot kunnen worden. De arcade moet op de lange termijn een stabiel kader blijven, terwijl het cultuurcluster eromheen steeds verandert. Dat die arcade daarbij zo lang zal meegaan, maakt het letterlijk heel duurzaam. Ook maakt zo’n sterke arcade het eenvoudiger om er met tijdelijke constructies, uit tweedehands of geleende materialen, omheen te bouwen.

De afgelopen jaren heeft Van Assche dit gedachtegoed als lector aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam via verschillende onderwijsprogramma’s door kunnen geven aan de jonge generatie. Daarnaast is hij actief geweest als voorzitter van de Welstand in de gemeente Utrecht. Dat is allebei bijzonder waardevol werk, vindt de jury. En dankzij zijn internationale netwerk is Peter van Assche ook internationaal gevraagd als spreker. 

Werkelijk circulair ontwerpen en bouwen vraagt om een andere manier van denken en doen. Peter van Assche laat zien hoe die nieuwe ontwerp- en bouwpraktijk eruit gaat zien, stelt de jury. Het leidt tot een andere architectuur met een andere logica en esthetiek. Daarbij deinst Van Assche er niet voor terug om projecten ook zelf te ontwikkelen en te bouwen, en dus ook zelf bouwmaterialen te ontwikkelen. Een ontwerper die tegelijkertijd ook uitvinder is, zo vat de jury het uiteindelijk samen.